पाईल्सबाट जोगिनको लागि कस्तो आहार र जीवनशैली जरुरि छ​?

---

पाइल्स, जसलाई सामान्यतया पाइल्स भनिन्छ, गुदा र गुदाको क्षेत्रमा फुलिएका रगतका नसा द्वारा उत्पन्न हुने अवस्था हो। यसले गुदा चलाउँदा पीडा, चिलाउने र रगत बग्ने जस्ता लक्षणहरू निम्त्याउन सक्छ। पाइल्स सामान्य छन्, विशेष गरी वयस्कहरूमा, तर आहार र जीवनशैलीमा साधारण परिवर्तनहरू मार्फत रोक्न सकिन्छ। नेपालमा, जहाँ मसालेदार खाना र निष्क्रिय जीवनशैलीको प्रचलनले पाइल्समा योगदान पुर्याउन सक्छ, स्वस्थ बानीहरू अपनाउनु महत्त्वपूर्ण छ।

यो ब्लगले नेपालमा मानिसहरूले आहार र जीवनशैली परिवर्तनहरू मार्फत पाइल्सको रोकथाम गर्नका लागि व्यावहारिक सुझावहरू प्रदान गर्दछ।

१. फाइबर युक्त आहार खाउनुहोस्

पाइल्सको रोकथामको लागि सबैभन्दा प्रभावकारी तरिकाहरू मध्ये एक भनेको फाइबरमा उच्च आहार सुनिश्चित गर्नु हो। फाइबरले मलमा मात्रा थप्छ, जसले यसलाई नरम र सजिलै पास गर्न बनाउँछ, जसले गुदा चलाउँदा तनावको सम्भावना कम गर्दछ।

फाइबरमा उच्च खाद्य पदार्थहरू समावेश छन्:

• ब्राउन चामल, ओटमिल, र साबुत गहुँको रोटी जस्ता साबुत अन्नहरू
• सेब, सुन्तला, केरा, र बेरी जस्ता फलहरू
• पालक, गाजर, ब्रोकोली, र बन्दागोभी जस्ता तरकारीहरू
• दाल, फलफूल, र चना जस्ता फलफूलहरू

नेपालमा, "ढिडो" (जो बाजरा वा कागतीबाट बनेको परम्परागत खाद्य) जस्ता परम्परागत फाइबर युक्त खाद्य पदार्थहरू समावेश गर्नु र खानेकुरामा हरियो पातका तरकारीहरू थप्नुले पाचन स्वास्थ्यमा ठूलो सुधार गर्न सक्छ।

२. हाइड्रेटेड रहनुहोस्

कब्जको रोकथाम गर्नका लागि प्रशस्त पानी पिउनु महत्त्वपूर्ण छ, जसले पाइल्सको कारण बन्न सक्छ। पानीले मललाई नरम बनाउन मद्दत गर्दछ, जसले गुदा चलाउँदा सजिलो र कम पीडादायी बनाउँछ। दिनमा कम्तिमा ८ गिलास (लगभग २ लिटर) पानी पिउनुहोस्।

नेपालमा हाइड्रेटेड रहनका लागि सुझावहरू:

• सधैं आफ्नो साथमा पुन: प्रयोग गर्न मिल्ने पानीको बोतल राख्नुहोस्, विशेष गरी यात्रा गर्दा वा बाहिर काम गर्दा।
• काक्रो, सुन्तला, र तरबूज जस्ता पानी युक्त खाद्य पदार्थहरूलाई आफ्नो आहारमा समावेश गर्नुहोस्।
• "तुलसी" चिया जस्ता जडीबुटी चिया पिउनुहोस्, जुन नेपालमा लोकप्रिय छ र पाचन समर्थन गर्ने स्वास्थ्य लाभहरू छन्।

३. गुदा चलाउँदा तनाव नदिनुहोस्

तनावले गुदा र गुदाको क्षेत्रमा रगतका नसा माथि थप दबाब पार्छ, जसले पाइल्सको विकासको जोखिम बढाउँछ। गुदा चलाउने इच्छा रोक्न महत्त्वपूर्ण छ, किनकि यसले पछि मललाई पास गर्न गाह्रो बनाउँछ।

सुधारिएको गुदा चलाउने बानीका लागि सुझावहरू:

• गुदा चलाउने इच्छा महसुस गरेपछि तुरुन्तै गुदा जानुहोस्।
• समय लिनुहोस्, तर शौचालयमा १० मिनेटभन्दा बढी नबिताउनुहोस्।
• शौचालयमा बस्दा खुट्टालाई उठाउनको लागि खुट्टाको स्टूल प्रयोग गर्ने विचार गर्नुहोस्—यो स्थिति गुदा चलाउँदा सजिलो बनाउन सक्छ।

४. नियमित व्यायाम गर्नुहोस्

निष्क्रिय जीवनशैलीले कब्जको योगदान गर्न सक्छ र पाइल्सको जोखिम बढाउँछ। नियमित शारीरिक गतिविधिले राम्रो रक्त संचार र गुदा चलाउने कार्यलाई प्रवर्द्धन गर्दछ।

व्यायामका लागि सुझावहरू:

• दैनिक ३० मिनेटको मध्यम व्यायामको लक्ष्य राख्नुहोस्, जस्तै चाँडो हिँड्नु वा साइकल चलाउनु।
• यदि तपाईंको काममा लामो समयसम्म बस्नुपर्छ भने, प्रत्येक घण्टामा उठ्न, तान्न, वा हिँड्नको लागि ब्रेक लिनुहोस्।
• योगा समावेश गर्ने प्रयास गर्नुहोस्, जसले पाचनमा सुधार गर्न र गुदा चलाउँदा मद्दत गर्न सक्छ।

५. लामो समयसम्म बस्न वा उभिनु हुँदैन

जो मानिसहरू लामो समयसम्म बस्न वा उभिनुहुन्छ, जस्तै कार्यालयका कामदारहरू वा चालकहरू, पाइल्सको विकासको उच्च जोखिममा हुन्छन्।

लामो समयसम्म बस्न वा उभिनुको प्रभाव कम गर्नका लागि सुझावहरू:

• यदि तपाईं लामो समयसम्म बस्नुपर्छ भने, प्रत्येक घण्टामा सानो ब्रेक लिनुहोस्।
• यदि तपाईंलाई लामो समयसम्म बस्नुपर्छ भने दबाब कम गर्नको लागि कुशन वा विशेष पाइल्सको तौल प्रयोग गर्ने विचार गर्नुहोस्।
• दिनभरि बस्न र उभिनु बीचमा परिवर्तन गर्नुहोस्।

६. भारी वस्तुहरू उठाउनबाट टाढा रहनुहोस्

भारी वस्तुहरूलाई गलत तरिकाले उठाउँदा पेटका मांसपेशीहरूमा तनाव पार्न सक्छ र पाइल्सको विकासमा योगदान गर्न सक्छ।

उठाउने क्रममा तनावबाट बच्नका लागि सुझावहरू:

• भारी वस्तुहरू उठाउँदा सही उठाउने प्रविधिहरू प्रयोग गर्नुहोस्।
• उठाउँदा आफ्नो श्वास रोक्नु हुँदैन; उठाउँदा सास फुक्नुहोस्।
• यदि सम्भव छ भने, भारी वस्तुहरू उठाउँदा मद्दतको लागि सोध्नुहोस्।

७. मसालेदार खाना सीमित गर्नुहोस्

मसालेदार खाना पाइल्सको कारण बन्न सक्दैन, तर यसले विद्यमान पाइल्सलाई चिढ्याउन सक्छ र लक्षणहरूलाई बिगार्न सक्छ।

मसालेदार खाना खाँदा चिढ्याउने प्रभाव कम गर्नका लागि सुझावहरू:

• स्टीम गरिएका तरकारी र साबुत अन्न जस्ता गैर-मसालेदार, फाइबर युक्त खाद्य पदार्थहरू समावेश गरेर आफ्नो भोजनलाई सन्तुलित गर्नुहोस्।
• मसालाको प्रभावलाई न्यूनीकरण गर्नको लागि भोजनसँग पानी पिउनुहोस्।
• यदि तपाईं पाइल्सको लागि प्रवण हुनुहुन्छ भने, आफ्नो आहारमा मसालेदार चटनी वा अचारको मात्रा सीमित गर्नुहोस्।

८. स्वस्थ तौल कायम गर्नुहोस्

अधिक तौल वा मोटोपनले पेल्विक क्षेत्रमा रगतका नसा माथि दबाब बढाउँछ, जसले पाइल्सको विकासमा योगदान गर्न सक्छ।

तौल व्यवस्थापनका लागि सुझावहरू:

• भागको नियन्त्रणमा ध्यान दिनुहोस् र अधिक खानेकुराबाट टाढा रहनुहोस्।
• प्रसंस्कृत र उच्च चर्बीका खाद्य पदार्थहरूलाई सीमित गर्दै फलफूल, तरकारी, र साबुत अन्नहरूलाई आफ्नो आहारमा समावेश गर्नुहोस्।
• हिँड्ने, नाच्ने, वा योगा जस्ता गतिविधिहरूमा संलग्न हुनुहोस्।

चिकित्सकीय मद्दत कहिले खोज्ने

यी रोकथामका उपायहरू अपनाएपछि पनि यदि तपाईंले पाइल्सका लक्षणहरू जस्तै पीडा, चिलाउने, वा गुदाबाट रगत बग्ने अनुभव गर्नुहुन्छ भने, स्वास्थ्य पेशेवरसँग परामर्श गर्नु महत्त्वपूर्ण छ।

नेपालमा, पाइल्सको उपचार गर्ने स्वास्थ्य सेवा सुविधाहरू व्यापक रूपमा उपलब्ध छन्, र धेरै केसहरूलाई क्रीम, जीवनशैली परिवर्तनहरू, वा न्यूनतम आक्रामक प्रक्रियाहरू जस्ता गैर-शल्यक्रियात्मक विकल्पहरू मार्फत व्यवस्थापन गर्न सकिन्छ।

निष्कर्ष

पाइल्स एक सामान्य तर रोक्न सकिने अवस्था हो। आहार र जीवनशैलीमा साधारण परिवर्तनहरू गरेर, तपाईं पाइल्सको विकासको जोखिमलाई महत्वपूर्ण रूपमा कम गर्न र आफ्नो समग्र पाचन स्वास्थ्यमा सुधार गर्न सक्नुहुन्छ।

नेपालमा मानिसहरूका लागि, यी सुझावहरूलाई दैनिक दिनचर्यामा अनुकूलित गर्नुले तपाईंलाई स्वस्थ र आरामदायक जीवन यापन गर्न मद्दत गर्न सक्छ।