प्राकृतिक रूपमा हर्निया कसरी रोक्ने: डा. सुरेन्द्र शाहका सुझावहरू
नेपालमा धेरै मानिसहरूमा हर्निया देखिन्छ, विशेषतः शारीरिक श्रम गर्नेहरूमा। यद्यपि हर्नियाको उपचार शल्यक्रिया (surgery) नै हो, यसलाई रोकथाम गर्न सकिने धेरै उपायहरू छन्। यो ब्लगमा हामी तपाईंको जीवनशैलीसँग मेल खाने सजिला उपायहरूबारे जानकारी दिनेछौं।
१. भारी सामान उठाउँदा सावधानी अपनाउनुहोस्
किन? खेत, निर्माण कार्य वा ढुवानीमा संलग्न नेपालीहरूले गलत तरिकाले सामान उठाउँदा पेटमा दबाब पर्छ।
- घुँडा मोडेर सामान उठाउनुहोस्, कम्मर होइन
- खुट्टाको बल प्रयोग गर्नुहोस्
- सास फेरेर उठाउनुहोस्
- धेरै भारी छ भने सहायता लिनुहोस्
२. तौल सन्तुलित राख्नुहोस्
किन? मोटोपनले पेटको मांसपेशीमा निरन्तर दबाब दिन्छ, जसले हर्निया निम्त्याउँछ।
- ढिंडो, सागसब्जी, दालजस्ता परम्परागत स्वस्थ खाना खानुहोस्
- जंक फूड कम गर्नुहोस्
- नियमित हिँडडुल वा योग गर्नुहोस्
३. कब्जियतको समयमा उपचार गर्नुहोस, मल विसर्जनमा दबाब दिने कोसिस नगर्नुहोस्
किन? लगातार कब्ज र धकेल्दा पेटमा अत्यधिक दबाब पर्छ, जुन हर्नियाको कारण बन्न सक्छ।
- दैनिक २–३ लिटर सफा पानी पिउनुहोस्
- फाइबरयुक्त खाना जस्तै काँचो फलफूल, साग र गेडागुडी सेवन गर्नुहोस्
- ट्वाइलेट समयमै गर्नुहोस्, दबाब नदिनुहोस्
४. पुरानो खोकीको उपचार गर्नुहोस्
किन? धूलो, धुवाँ वा धुम्रपानका कारण लगातार खोकी हुँदा पनि हर्निया हुन सक्छ।
- खोकी भएमा तुरुन्त उपचार लिनुहोस्
- धुम्रपान नगर्नुहोस्
- धूलोयुक्त स्थानमा मास्क लगाउनुहोस्
५. पिसाब गर्दा दबाब दिने नगर्नुहोस्
किन? पिसाबमा समस्या हुने पुरुषहरूमा दबाब दिने गर्दा हर्निया हुने सम्भावना बढी हुन्छ।
- पिसाबमा समस्या भए तुरुन्त डाक्टर देखाउनुहोस्
- प्रोस्टेटको समस्या वा संक्रमण भए समयमै उपचार गर्नुहोस्
६. गर्भावस्थामा विशेष ध्यान दिनुहोस्
किन? गर्भावस्थामा पेटमा अत्यधिक दबाब पर्छ, जसले पेटको भित्तामा कमजोरो ल्याउँछ।
- गर्भको अन्तिम समयमा सपोर्ट बेल्ट लगाउनुहोस् (डाक्टरको सल्लाहमा)
- सुत्केरीपछिका सजिला व्यायामहरू गर्नुहोस्
- गर्भपछिको समयमा भारी नउठाउनुहोस्
७. परिवारमा हर्नियाको इतिहास छ?
यदि तपाईंको परिवारमा अरूलाई हर्निया भएको थियो भने तपाईंमा पनि सम्भावना बढ्छ। त्यसैले समयमै सावधानी अपनाउनुहोस्।
हर्नियाको प्रारम्भिक लक्षणहरू
- पेट वा पेटको तल्लो भागमा गिर्खा देखिनु
- उठ्दा वा खोकी गर्दा दुखाइ
- तल्लो पेटमा तानिएको महसुस
सावधान: यस्तो लक्षण देखिएमा तुरुन्त विशेषज्ञसँग सल्लाह लिनुहोस्।
नेपालका हर्निया विशेषज्ञबाट सल्लाह
काठमाडौं र ललितपुरमा कार्यरत ग्यास्ट्रोइन्टेस्टाइनल तथा हर्निया सर्जनको रूपमा मैले सयौं बिरामीहरूको उपचार गरेको छु। धेरैजसो केस समयमै सल्लाह लिएर रोकिन सकिन्थ्यो।
याद राख्नुहोस्: यो लेख सामान्य जानकारीको लागि मात्र हो। आफ्नो व्यक्तिगत स्वास्थ्य अवस्था अनुसार आफ्नो डाक्टरको सल्लाह पालना गर्नुहोस्।
डा. सुरेन्द्र शाहसँग परामर्श गर्नुहोस्
के तपाईं हर्नियाबाट पीडित हुनुहुन्छ?
हर्नियाको विशेषज्ञ राय र उपचारको लागि डा. सुरेन्द्र शाहसँग परामर्श गर्नुहोस्
Thanks for reading this section!